बुधवार, 30 मार्च 2022

२. अदादिगण - धातु रूप

२. अदादिगण - अदादिगण की प्रथम धातु 'अद्' है। इस गण में ७२ धातुएँ हैं । इस गण की धातुओं और तिङ् प्रत्यय के बीच में भ्वादिगण के समान शप् नहीं लगाया जाता है। उदाहरणार्थ - अद् + ति = अत्ति।

अद् (खाना) परस्मैपद

लट् वर्तमान


 एकवचनम्   द्विवचनम्  बहुवचनम् 
प्रथमपुरुषः   अत्ति अत्तः अदन्ति
 मध्यमपुरुषः  अत्सि अत्थः अत्थ
 उत्तमपुरुषः अद्मि अद्वः अद्मः

लिट् (परोक्ष)


एकवचनम् द्विवचनम्  बहुवचनम्
 प्रथमपुरुषः  आद/जघास आदतुः/जक्षतु:  आदुः/जक्षु: 
 मध्यमपुरुषः  आदिथ/जघत्थ/जघसिथ  आदथुः/ जक्षथु:  आद/जक्ष
 उत्तमपरुषः आद/जघास/जघस आदिव/जक्षिव आदिम/जक्षिम 

लुट् (अनद्यतन भविष्यत्)


 एकवचनम्  द्विवचनम्  बहुवचनम् 
 प्रथमपुरुषः  अत्ता अत्तारौ अत्तारः
 मध्यमपुरुषः  अत्तासि अत्तास्थः अत्तास्थ
 उत्तमपरुषः अत्तास्मि अत्तास्वः अत्तास्मः

लृट् (अद्यतन भविष्यत्)


 एकवचनम् द्विवचनम्  बहुवचनम् 
 प्रथमपुरुषः  अत्स्यति अत्स्यतः  अत्स्यन्ति
 मध्यमपुरुषः  अत्स्यसि अत्स्यथः अत्स्यथ
 उत्तमपुरुषः अत्स्यामि अत्स्यावः अत्स्यामः

लोट् (आज्ञार्थ)


एकवचनम्  द्विवचनम्   बहुवचनम् 
प्रथमपुरुषः  अत्तु/अत्तात्  अत्ताम् अदन्तु
मध्यमपुरुषः  अद्धि/अत्तात्अत्तम् अत्त
उत्तमपुरुषः अदानि अदाव  अदाम

लङ् (अनद्यतन भूत)


एकवचनम्  द्विचनम्  बहुवचनम् 
प्रथमपुरुषः  आदत् आत्ताम् आदन्, आदुः
मध्यमपुरुषः आदः आत्तम् आत्त
उत्तमपुरुषः आदम्आद्वआद्म

विधिलिङ्


एकवचनम् द्विवचनम् बहुवचनम्
प्रथमपुरुषः  अद्यात् अद्याताम्  अद्युः
मध्यमपुरुषः अद्याः अद्यातम्  अद्यात
उत्तमपुरुषः अद्याम्     अद्याव अद्याम

आशीर्लिङ्


एकवचनम् द्विवचनम्  बहुवचनम्
 प्रथमपुरुष:  अद्यात् अद्यास्ताम्  अद्यासु:
 मध्यमपुरुष: अद्या: अद्यास्तम् अद्यास्त
  उत्तमपुरुष:  अद्यासम् अद्यास्व अद्यास्म

लुङ् (अद्यतन भूत)


एकवचनम्  द्विवचनम्  बहुवचनम्
 प्रथमपुरुष:  अघसत् अचसताम्  अघसन्
 मध्यमपुरुष:  अघस: अघसतम् अघसत
 उत्तमपुरुष: अघसम् अघसाव अघसाम

लृङ (भविष्यत्)


एकवचनम् द्विवचनम्  बहुवचनम्k
प्रथमपुरुष आत्स्यत् आत्स्यताम्  आत्स्यन्
मध्यमपुरुष:  आत्स्य: आत्स्यतम् आत्स्यत
उत्तमपुरुष: आत्स्यम् आत्स्याव आत्स्याम


कोई टिप्पणी नहीं:

शुकनासोपदेश प्रश्नोत्तरी

नोटः- यह सभी प्रश्न किसी न किसी प्रतियोगी परीक्षाओं में पूछे गये हैं । प्रश्न 1 - बाणभट्टस्य गद्ये रीतिरस्ति - पञ्चाली प्रश्न 2- शुकनासोपदेश...