भाग - 1
सामान्य अध्ययन (1 से 40 तक)
प्रश्न 1. मौलिक कर्त्तव्यों को भारतीय संविधान में 42 वें संविधान संशोधन अधिनियम, 1976 द्वारा निम्नलिखित की सिफारिशों के अनुसार जोड़ा गया है -
(a) संथानम समिति (b) सरकारिया समिति
(c) स्वर्ण सिंह समिति (d) इंदिरा सिंह समिति
प्रश्न 2. निम्नलिखित में से कौन सा एक भारत निर्माण योजना का संघटक नहीं है ?
(a) ग्रामीण सड़कें (b) ग्रामीण विद्युतीकरण
(c) ग्रामीण उद्योग (d) ग्रामीण पेयजल आपूर्ति
प्रश्न 3. असमानता वायरस - वैश्विक रिपोर्ट (2021) प्रकाशित की गई -
(a) ऑक्सफैम के द्वारा
(b) विश्व बैंक के द्वारा
(c) अंतर्राष्ट्रीय मुद्रा कोश के द्वारा
(d) संयुक्त राष्ट्र संघ के द्वारा
प्रश्न 4. उत्तर प्रदेश में मयूर संरक्षण केन्द्र निम्नलिखित में से किस स्थान/जनपद में स्थित है ?
(a) महोबा (b) मथुरा (c) मैनपुरी (d) महाराजगंज
प्रश्न 5. वर्ष 2021-22 के संघीय बजट प्रस्ताव 6 स्तम्भों पर आधारित है । निम्नलिखित में से कौन सा एक उसमें सम्मिलित नहीं है ?
(a) मानव पूंजी में नवजीवन का संचार
(b) गाँवों की अर्थव्यवस्था का सुदृढ़ीकरण
(c) नवप्रवर्तन एवं अनुसंधान व विकास
(d) स्वास्थ्य एवं कल्याण
प्रश्न 6. निम्नलिखित में से कौन सा एक उत्तर प्रदेश का लोकनृत्य है ?
(a) शिग्मो (b) घोडे (c) मोडनी (d) जैता
प्रश्न 7. निम्नलिखित में से राज्य के नीति निर्देशक तत्वोें का कौन सा अनुच्छेद राज्य को निर्देशित करता है कि वे उद्योगों के प्रबंधन में कामगारों की सहभागिता सुनिश्चित करें ?
(a) 43A (b) 39A (c) 38 (d) 45
प्रश्न 8. सूची-I को सूची II से सुमेलित कीजिए तथा सूचियों के नीचे दिए कूट का प्रयोग करके सही उत्तर का चयन कीजिए -
सूची-I (खनिज) सूची-II (खदान/खान क्षेत्र)
(A) लौह अयस्क (1) वाइपा
(B) मैंगनीज (2) सडबरी
(C) ताँबा (3) चिआतुरा
(D) बॉक्साइड (4) इटाबिरा
कूट - A B C D
(a) 1 2 3 4
(b) 4 3 2 1
(c) 4 3 1 2
(d) 3 4 2 1
प्रश्न 9. 1829 में अंग्रेजों के विरुद्ध खासी जनजाति विद्रोह का नेतृत्व किसने किया था ?
(a) तीरथ सिंह (b) सिद्धू और कान्हू
(c) करम शाह (d) बिरसा मुंडा
प्रश्न 10. निम्नलिखित में से कौन हड़प्पीय पुरास्थल उत्तरप्रदेश में स्थित नहीं है ?
(a) हुलास (b) देसलपुर
(c) आलमगीरपुर (d) माण्डी
प्रश्न 11. बारहवें वित्त आयोग का अध्यक्ष कौन था ?
(a) के.सी.पन्त (b) सी. रंगराजन (c) राजमन्नार (d) संथानम
प्रश्न 12. शब्दों के विषम युग्म को चुनिए -
(a) मृत्यु ः रोग
(b) अंगूर ः शराब
(c) दूध ः मक्खन
(d) पानी ः ऑक्सीजन
प्रश्न 13. निम्नलिखित में से दिल्ली के किस सुल्तान ने अमानवीय दंड बंद कर दिय था ?
(a) रजिया सुल्तान (b) नासिरुद्दीन महमूदशाह
(c) फिरोजशाह तुगलक (d) बहलोल लोदी
प्रश्न 14. मध्ययकाल में उत्तर प्रदेश के किस जनपद को शिक्षा का केन्द्र होने के कारण शिराज-ए-हिन्द कहा जाता था ?
(a) सहारनपुर (b) शाहजहाँपुर
(c) जौनपुर (d) लखनऊ
प्रश्न 15. निम्नलिखित में से कौन सी फसल लवण सहिष्णु है ?
(a) खरबूजा (b) मटर
(c) लोबिया (d) चुकन्दर
प्रश्न 16. वह कौन सा प्रथम मुगल बादशाह था, जो अंग्रेजों का पेन्शनभोगी बना ?
(a) अकबर द्वितीय (b) शाह आलम
(c) अहमद शाह (d) आलमगीर द्वितीय
प्रश्न 17. बाणभट्ट नेे हर्षचरित में किस मौर्यकालीन शासक का उल्लेख किया है ?
(a) शालिशुक (b) बृहद्रथ
(c) कुणाल (d) इन्द्रपालित
प्रश्न 18. भारतीय संविधान के निम्नलिखित में से किस अनुच्छेद के तहत उत्तर प्रदेश के महाधिवक्ता की नियुक्ति होती है ?
(a) अनुच्छेद 165 (b) अनुच्छेद 166
(c) अनुच्छेद 167 (d) अनुच्छेद 168
प्रश्न 19. उत्तर प्रदेश में विधान परिषद् वित्त विधेयक को कितने दिन विलम्बित कर सकती है ?
(a) 1 माह तक (b) 14 दिन तक
(c) 15 दिन तक (d) 20 दिन तक
प्रश्न 20. भारत में म्यूचुअल फंड को निम्नलिखित में से कित संस्थ के द्वारा विनियमित किया जाता है ?
(a) आर.बी.आई. (b) (सेबी) एस.ई.बी.आई.
(c) बी.एस.ई. (d) एन.एस.ई.
प्रश्न 21. सौर ऊर्जा का कारण है -
(a) संलयन प्रतिक्रिया (b) विखण्डन प्रतिक्रिया
(c) रासायनिक प्रतिक्रिया (d) दहन प्रतिक्रिया
प्रश्न 22. खड़ी फसल की कटाई करने से पहले अगली फसल की बुआई करना कहलाता है -
(a) सहफसली खेती (b) बहुफसली खेती
(c) मिश्रित खेती (d) रिले खेती
प्रश्न 23. निम्नलिखित में से कौन सा उत्तर प्रदेश का प्रमुख उद्योग नहीं है ?
(a) सीमेंट (b) चीनी (c) कपड़ा (d) ऑटोमोबाइल
प्रश्न 24. निम्नलिखित में से किस क्षेत्र में मोटे अनाज वाली फसलें उगाई जाती हैं ?
(a) ऊँचाई वाले (ऊपरी) क्षेत्र
(b) निचले क्षेत्र
(c) जलमग्न क्षेत्र
(d) उच्च वर्षा वाला क्षेत्र
प्रश्न 25. विलुप्त संख्या ज्ञात कीजिए -
प्रश्न 26. बैंकों में उपभोक्ता सेवओं में सुधार का सुझाव देने के लिए निम्नलिखित में से किस समिति का गठन किया गया था ?
(a) राजा चेलैया समिति
(b) वर्मा समिति
(c) गोइपोरिया समिति
(d) चक्रवर्ती समिति
प्रश्न 27. निम्नलिखित गुप्त कालीन मंदिरों में कौन सा उत्तर प्रदेश में अवस्थित है ?
(a) नचना कुठार का मंदिर
(b) तिगवा का विष्णु मंदिर
(c) भूमरा का शिव मंदिर
(d) देवगढ़ का शिव मंदिर
प्रश्न 28. प्रधानमंत्री फसल बीमा योजना शुरु की गयी थी -
(a) 2014 में (b) 2015 में (c) 2016 में (d) 2017 में
प्रश्न 29. निम्नलिखित युग्मों में से कौन सा एक सही सुमेलित नहीं है -
राज्य (राज्यसभा में सीटों की संख्या)
(a) असम 06
(b) छत्तीसगढ़ 05
(c) हिमाचल प्रदेश 03
(d) उत्तर प्रदेश 31
प्रश्न 30. निम्नलिखित युग्मों में से कौन सा एक सही सुमेलित नहीं है ?
(ताप विद्युत गृह) (राज्य)
(a) बाढ़ बिहार
(b) लारा छत्तीसगढ़
(c) कुडगी कर्नाटक
(d) गाडरवारा आन्ध्रप्रदेश
प्रश्न 31. आर.बी.आई. द्वारा कितने बैंकों पर जुलाई 2021 में नियमों के उल्लंघन के लिए जुर्मान लगाया गया ?
(a) 14 (b) 16 (c) 18 (d) 20
प्रश्न 32. कन्नौज पर महमूद गजनवी के आक्रमण के् समय वहाँ का शासक कौन था ?
(a) राज्यपाल (b) आनंदपा
(c) विद्याधर (d) त्रिलोचनपाल
प्रश्न 33. हड़प्पीय पुरास्थलीय बनावली किस नदी पर स्थित है -
(a) चौतंग (b) घग्घर (c) सतलुज (d) रंगोई
प्रश्न 34. पारिस्थितिकीय तंत्र की अवधारणा प्रथम बार दी गई -
(a) वुडबरी के द्वारा
(b) क्लार्क के द्वारा
(c) ए.जी. टान्सले के द्वारा
(d) ई.पी. ओडम के द्वारा
प्रश्न 35. जी.एस.टी. परिषद् का अध्यक्ष कौन है ?
(a) प्रधानमंत्री
(b) केन्द्रीय वित्तीय मंत्री
(c) नीति आयोग का उपाध्यक्ष
(d) उपराष्ट्रपति
प्रश्न 36. निम्नलिखित में किस देश से होकर भूमध्य रेखा नहीं गुजरती है ?
(a) केन्या (b) युगांडा (c) गैबोन (d) जाम्बिया
प्रश्न 37. भारत के कुल भौगोलिक क्षेत्रफल में उत्तर प्रदेश का कितना भौगोलिक प्रतिशत है ?
(a) 7.33% (b) 8.99% (c) 9.02% (d) 10.04%
प्रश्न 38. उत्तर प्रदेश का कौन सा शहर मार्च, 2020 को राज्य के जी.डी.पी. और प्रति व्यक्ति आय के मामले में शीर्ष स्थान पर है ?
(a) मेरठ (b) नोएडा (c) लखनऊ (d) कानपुर
प्रश्न 39. भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस में सम्मिलित होने के लिए सुभाषचन्द्र बोस को किसने प्रेरित किया ?
(a) जवाहर लाल नेहरू और जयप्रकाश नारायण
(b) राजेन्द्र प्रसाद और राजगोपालाचारी
(c) राजगोपालाचारी और एम. के. गाँधी
(d) चितरंजनदास और एम. के गाँधी
प्रश्न 40. निम्नलिखित में से उत्तर प्रदेश की कौन सी अनुसूचित जनजाति वाराणसी जनपद में नहीं पायी जाती है ?
(a) गोंड (b) खरवार (c) सहरिया (d) चेरो
भाग - II
संस्कृत (41 से 120 तक)
प्रश्न 41. ध्वनिनियमप्रवर्तकाः यथाक्रमं संयोजनीयः शुद्धं विकल्पं च चिनुत -
(1) ग्रासमाननियम्ः (2) ग्रिमनियमः
(3) वर्नरनियमः (4) तालव्यनियमः
विकल्पाः -
A B C D
(a) 3 2 1 4
(b) 2 1 3 4
(c) 4 2 1 3
(d) 3 4 2 1
प्रश्न 42. नित्यनपुंसकलिङ्गे एकवचने समासो प्रयुक्तो भवति -
(a) कर्मधारयः (b) अव्ययीभावः
(c) द्वन्द्वः (d) द्विगुः
प्रश्न 43. अबोधोपहताश्चान्ये जीर्णमङ्गे सुभाषितम् सूक्तिरियमुदधृताऽस्ति -
(a) शिवराजविजयात् (b) शिशुपालवधात्
(c) किरातार्जुनीयात् (d) नीतिशतकात्
प्रश्न 44. पूर्वरूपसन्धेरुदाहरणमस्ति -
(a) वाप्यश्वः (b) गौर्यौ
(c) हरेऽव (d) प्रेजते
प्रश्न 45. वैदिककालनिर्णये विद्वन्मतेषु शुद्धं विकल्पं चिनुत -
(1) मैक्समूलरमतेन - छन्दः कालः - मन्त्रकालः - ब्राह्मणकालः - सूत्रकालः
(2) लोकमान्यतिलकमतेन - अदितिकालः - मृगशिराकालः - कृत्तिकाकालः - सूत्रकालः
विकल्पाः -
(a) (1) सत्यमस्ति (b) (2) सत्यमस्ति
(c) (1) एवं (2) असत्यकथनमस्ति (d) (1) एवं (2) सत्यकथनमस्ति
प्रश्न 46. अधोलिखितेषु वेदान्तमते असमीचीनं कथनं चिनुत -
(a) काम्यकर्मणि स्वर्गादिसाधनानि
(b) निषिद्धनि कर्माणि अनिष्टसाधनानि
(c) नित्यानि कर्माणि अनिष्टसाधनानि
(d) नैमित्तिकनि प्रायश्चित्तादीनि कर्माणि पापक्षयादिसााधनानि
प्रश्न 47. अधस्तनेषु कृष्णयजुर्वेदीया उपनिषद् नास्ति -
(a) तैत्तिरीयोपनिषद् (b) कठोपनिषद्
(c) केनोपनिषद् (d) श्वेताश्वतरोपनिषद्
प्रश्न 48. आर्तत्राणाय वः शस्त्रं न प्रहर्तुमनागसि इति केनोक्तम् ?
(a) शकुन्तलया (b) गौतम्या
(c) वैखनसेन (d) दुष्यन्तेन
प्रश्न 49. वैशेषिकदर्शनानुसारं सप्तपदार्थेषु न गण्येते । शुद्धं विकल्पं चिनुत -
(1) पुरुषः
(2) विशेषः
(3) गुणः
(4) अहङ्कारः
विकल्पाः -
(a) (1) एवं (3) (b) (2) एवं (3)
(c) (1) एवं (4) (d) (3) एवं (4)
प्रश्न 50. यस्य न सविधे दयिता दवदहनस्तुहिनदीधितिस्तस्य ।
यस्य न सविधे दयिता दवदहनस्तुहिनदीधितिस्तस्य ।।
इत्यत्र कोऽलङ्कारः ?
(a) लाटानुप्रासः (b) छेकानुप्रासः
(c) यमकम् (d) श्लेषः
प्रश्न 51. अधोलिखितेषु पदेषु प्रत्ययान् परस्परं सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची - II
(A) गृहम् (1) ष्ट्रन्
(B) मृज्यः (2) क
(C) नन्दनः (3) ल्यु
(D) नेत्रम् (4) क्यप्
विकल्पाः -
A B C D
(a) 3 4 2 1
(b) 2 4 1 3
(c) 2 4 3 1
(d) 4 2 3 1
प्रश्न 52. लक्ष्मीच्छाया इत्यत्र केन सूत्रेण तुगागमः जातः ?
(a) पदान्ताद् वा (b) छे च
(c) शि तुक् (d) न कोऽपि पूर्वेषु
प्रश्न 53. अधस्तनयुग्मानां समुचितां तालिका संयोज्य शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची - I सूची -II
(A) उपादान लक्षणा (1) गङ्गायां घोषः
(B) लक्षण लक्षणा (2) गौर्वाहीकः
(C) सारोपालक्षणा (3) गौरयम्
(D) साध्यवसानालक्षणा (4) यष्टयः प्रविशन्ति
विकल्पाः -
A B C D
(a) 4 1 2 3
(b) 4 2 3 1
(c) 4 3 2 1
(d) 1 2 4 3
प्रश्न 54. सायणभाष्यसहितं ऋग्वेदं सर्वप्रथमं यः सम्पादयामास सोऽस्ति पाश्चात्यविद्वान् -
(a) ओल्डेनबर्ग (b) हिल्लेब्राण्टः
(c) मैक्समूलर (d) मैक्डोनलः
प्रश्न 55. अखिलबन्धरहितो ब्रह्मनिष्ठः कोऽस्ति ?
(a) प्राज्ञः (b) अधिकारी
(c) ईश्वरः (d) जीवन्मुक्तः
प्रश्न 56. नाहं मूर्तिं विक्रीणामि किन्तु भिनद्भिः, शिवराजविजये केनोक्तम् ?
(a) शहाबुद्दीनेन (b) औरङ्गजेबेन
(c) महमूदगजनव्या (d) कुतुबद्दीनेन
प्रश्न 57. अधोलिखितसूचीद्वयं सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनोतु -
सूची -I सूती -II
(A) प्रातिपदिकम् (1) आदैच्
(B) वृद्धिः (2) सुप्तिङन्तं
(C) पदम् (3) अचोडन्त्यादि
(D) टि (4) अर्थवदधातुरप्रत्ययः
विकल्पाः -
A B C D
(a) 2 1 3 4
(b) 3 2 1 4
(c) 4 1 2 3
(d) 1 3 2 4
प्रश्न 58. बौद्धदर्शनस्य मान्यः सिद्धान्तोऽस्ति -
(a) स्यादवादः (b) प्रतीत्यसमुत्पादवादः
(c) मायावादः (d) आत्मवादः
प्रश्न 59. भगवद्गीतानुसारं समत्वस्य शब्दार्थोऽस्ति -
(a) समतावादः (b) समदर्शनम् (c) समतायाः स्वभावः (d) योगः
प्रश्न 60. यं क्रन्दसी अवसा तस्तभाने इत्यत्र अवसा पदस्थ कोऽर्थः ?
(a) बलेन (b) बलार्थम् (c) कर्मणा (d) रक्षणार्थम्
प्रश्न 61. षड्विधसन्निकर्षेषु प्रथमः कः?
(a) संयोगः (b) समवायः (c) संयुक्तसमवायः (d) समवेतसमवायः
प्रश्न 62. ऋहलोर्ण्यत् इति सूत्रस्योदाहरणमस्ति -
(a) हार्यम् (b) लभ्यम् (c) स्तुत्यः (d) मृज्यः
प्रश्न 63. यज्जाग्रतो दूरमुदैति दैवः, इत्यनेन सम्बद्धं सूक्तमस्ति -
(a) वाक्सूक्तम् (b) शिवसङ्कल्पसूक्तम्
(c) नासदीयसूक्तम् (d) यम-यमी सूक्तम्
प्रश्न 64. तादर्थ्ये चतुर्थी वाच्या इति वार्तिकस्योदाहरणमस्ति -
(a) वाताय कपिला विद्युत् । (b) विप्राय गां ददाति ।
(c) मुक्तये हरिं भजति । (d) ब्राह्मणाय हितम् ।
प्रश्न 65. छत्रोपाहनम् इति पदे समासोऽस्ति -
(a) अव्ययीभावः (b) द्वन्द्वः (c) तत्पुरुषः (d) कर्मधारयः
प्रश्न 66. अधस्तनयुग्मानां समुचितां तालिकां योजयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची - II
(A) भामहः (1) रमणीयार्थ प्रतिपादकः शब्दः काव्यम् ।
(B) पं. जगन्नाथः (2) शब्दार्थौ निर्दोषौ सगुणौ प्रायः सालङ्कारौ च काव्यम् ।
(C) मम्मटः (3) शब्दार्थौ सहितौ काव्यं गद्यं पद्यं च तद् द्विधा ।
(D) वाग्भटः (4) तददोषौ शब्दार्थौ सगुणावनलङ्कृती पुनः क्वापि ।
विकल्पाः -
A B C D
(a) 3 1 4 2
(b) 2 1 4 3
(c) 1 3 4 2
(d) 3 2 4 1
प्रश्न 67. रूपकभेदानमुदाहरणानि परस्परं सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची - II
(A) समवकारः (1) सौगन्धिकारहरणम्
(B) व्यायोगः (2) त्रिपुरदाहः
(C) प्रहसनम् (3) समुद्रमन्थनम्
(D) डिमः (4) कन्दर्पकेलिः
विकल्पाः -
A B C D
(a) 4 3 2 1
(b) 3 1 4 2
(c) 2 3 1 4
(d) 4 2 3 1
प्रश्न 68. निर्जनः इति पदे समासविग्रहः स्यात् -
(a) नास्ति जनः यत्र सः । (b) निर्गताः जनाः यस्मात् सः ।
(c) निष्क्रान्तैः जनैः यः सः । (d) नष्टाः जनाः यत्र सः ।
प्रश्न 69. मेघदूते वर्णितं मेघः सम्मिश्रणमस्ति -
(a) धूमज्योतिसलिलमरुताम् (b) धूमाग्निभूवारिणाम्
(c) धूमानलवाष्पवारिणाम् (d) धूमज्योतिभूवारिणाम्
प्रश्न 70. 'काव्यस्यात्मा ध्वनिरिति बुधैर्यः समाम्नातपूर्वः
तस्याभावं जगदुरपरे भाक्तमाहुस्तमन्ये
केचिद्वाचां स्थितमविषये तत्वमूचुस्तदीयं
तेन ब्रूमः सहृदयमनः प्रीतये तत्स्वरूपम् ।।
इत्यस्यां कारिकायां प्रतिपाद्यविषयान् यथाक्रमं संयोज्य शुद्धं विकल्पं चिनुत -
(i) भाक्तवादी
(ii) अशक्यवक्तव्यतावादी
(iii) अभाववादी
विकल्पाः -
(a) (iii), (i) एवं (ii) (b) (i), (ii) एवं (iii)
(c) (ii), (iii) एवं (i) (d) (iii), (ii) एवं (i)
प्रश्न 71. अधस्तनयुग्मानां समीचीनां तालिका चिनुत-
सूची -I सूची -II
(A) ऋग्वेदः (1) काण्वशतपथम्
(B) यजुर्वेदः (2) ताण्ड्यमहाब्राह्मणम्
(C) सामवेदः (3) गोपथब्राह्मणम्
(D) अथर्ववेदः (4) कौषीतकि ब्राह्मणम्
विकल्पाः -
A B C D
(a) 2 1 3 4
(b) 4 1 2 3
(c) 3 2 4 1
(d) 1 3 2 4
प्रश्न 72. प्रदीपवच्चार्थतो वृत्तिः कस्य भवति ?
(a) पुरुषस्य (b) गुणस्य (c) प्रकृतेः (d) मनसः
प्रश्न 73. अधोलिखितसुभाषितानि सम्बन्धितग्रन्थैः सह सम्मेल्य शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची -II
(A) मम विरहजां न त्वं वत्से शुचं गणयिष्यसि (1) उत्तररामचरितम्
(B) यथा स्त्रीणां तथा वाचां साधुत्वे दुर्जनो जनः (2) मृच्छकटिकम्
(C) भाग्यक्रमेण हि धनानि भवन्ति यान्ति (3) रत्नावली
(D) आभाति मकरकेतोः पार्श्वस्था चापयष्टिरिव (4) अभिज्ञानशाकुल्तलम्
विकल्पाः -
A B C D
(a) 2 3 4 1
(b) 4 1 2 3
(c) 3 4 1 2
(d) 1 2 3 4
प्रश्न 74. लोपसंज्ञा विधायकं सूत्रमस्ति -
(a) तस्य लोपः (b) हलन्त्यम्
(c) अदर्शनं लोपः (d) आदिरन्त्येन सहेता
प्रश्न 75. गीतानुसारं स्थितप्रज्ञः कीदृशो न भवति ?
(a) आत्मन्येवात्मनातुष्टः (b) सुखेषु विगतस्पृहः
(c) वीतरागभयक्रोधः (d) दुःखुेष्वनुद्विग्नमनाः
प्रश्न 76. यस्य कार्यात् पूर्वभावो नियतोऽनन्यथासिद्धश्च तत् किम् ?
(a) कारणम् (b) समवायिकारणम्
(c) असमवायिकारणम् (d) न किमपि पूर्वोक्तेषु
प्रश्न 77. नचिकेतसः पिता कस्य यज्ञस्य आयोजनं कृतवान् ?
(a) दर्शपूर्णमास यज्ञस्य (b) विश्वजित् यज्ञस्य
(c) राजसूय यज्ञस्य (d) सौत्रामणि यज्ञस्य
प्रश्न 78. अधस्तनेषु युग्मं योजयन् विकल्पेषु समुचितमुत्तरं चिनुत -
सूची -I सूची -II
(A) य आत्मदा बलदा यस्य विश्व उपासते (1) विष्णुसूक्तम्
(B) यः पार्थिवानि विममे रजांसि (2) अग्निसूक्तम्
(C) आ नो भद्राः क्रतवो यन्तु विश्वतः (3) प्रजापतिसूक्तम्
(D) राजन्तमध्वराणां गोपामृतस्य दीदिविम् (4) विश्वेदेवासूक्तम्
विकल्पाः -
A B C D
(a) 3 1 4 2
(b) 3 4 1 2
(c) 2 4 3 1
(d) 3 4 2 1
प्रश्न 79. यत् सौहृदादपि जनाः शिथिलीभवन्ति मृच्छकटिके केन कथितम् ?
(a) माथुरेण (b) शकारेण
(c) सूत्रधारेण (d) चारुदत्तेन
प्रश्न 80. क्रोधाद्भवति इति अस्ति -
(a) स्मृतिविभ्रमः (b) बुद्धिनाशः
(c) सम्मोहः (d) प्राणनाशः
प्रश्न 81. राधा पत्रं लेखिष्यति । इति वाक्यस्य वाच्यपरिवर्तने लेख्यं रूपं भवति -
(a) पत्रे राधा लेखिष्यति । (b) राधया पत्रं लेखिष्यते ।
(c) पत्रेण राधया लिखिष्यते । (d) राधायाः पत्रं लेखिष्यते ।
प्रश्न 82. दृष्टे साऽपार्था इत्यत्र सा पदस्य कोऽर्थः स्यात् ?
(a) जिज्ञासा (b) दुःखम्
(c) व्यर्थम् (d) प्रत्यक्षम्
प्रश्न 83. भू धातोः आर्शीलिङ्लकारस्य प्रथमपुरुष-एकवचने रूपमस्ति -
(a) भूयास्म (b) भूयासुः
(c) भूयास्त (d) भूयात्
प्रश्न 84. अधोविन्यस्तयुग्मानां परस्परं सुमेलनं कृत्वा शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची-I सूची-II
(A) रहये रोचते भक्तिः । (1) वारणार्थानामीप्सितः
(B) अह्ना क्रोशेन वा अनुवाकोऽधीतः । (2) रुच्यर्थानां प्रीयमाणः
(C) अभिनिविशते सन्मार्गम् । (3) अपवर्गे तृतीय
(D) यवेभ्यो गां वारयति । (4) अभिनिविशश्च
विकल्पाः -
A B C D
(a) 2 3 4 1
(b) 2 3 1 4
(c) 4 1 3 2
(d) 3 2 4 1
प्रश्न 85. साहित्यिकदृष्ट्या सर्वाधिक समृद्धभाषापरिवारोऽस्ति -
(a) द्रविड परिवारः (b) अमरीकी परिवारः
(c) भोरोपीय परिवारः (d) काकेशी परिवारः
प्रश्न 86. क्रियासु युक्तैर्नृप ! चारचक्षुषो न वञ्चनीयाः प्रभवोऽनुजीविभिः । इत्यस्मिन् चारचक्षुषः पदे समासोऽस्ति -
(a) द्विगुः (b) बहुव्रीहिः (c) अव्ययीभावः (d) तत्पुरुषः
प्रश्न 87. अधोलिखितेषु आर्यभाषापरिवारे न स्वीक्रियते -
(a) प्राकृतम् (b) तमिलभाषा (c) संस्कृतम् (d) पालि
प्रश्न 88. निरुक्तमिति वेदाङ्गस्य सम्बन्धोऽस्ति -
(a) ज्यौतिष् शास्त्रेण (b) मन्त्रोचारणेन
(c) पदनिर्वचनेन (d) वैदिकयज्ञेन
प्रश्न 89. न खलु धीमतां कश्चिदविषयो नाम इति कथनम् अस्ति -
(a) सूत्रधारस्य (b) माधव्यस्य
(c) शार्ङ्गरवस्य (d) गौतम्याः
प्रश्न 90. सांख्यमतेऽधस्तनेषु प्रमाणं नास्ति -
(a) प्रत्यक्षम् (b) अनुमानम्
(c) उपमानम् (d) शब्दप्रमाणम्
प्रश्न 91. कठोपनिषदि नचिकेतसा याचितवरदानानि यथाक्रमं संयोज्य शुद्धं विकल्पं चिनुत -
(i) अग्निविद्या
(ii) आत्मतत्त्वज्ञान
(iii) पितृपरितोष
विकल्पाः -
(a) (iii), (i) एवं (ii) (b) (i), (ii) एवं (iii)
(c) (ii), (iii) एवं (i) (d) (iii), (ii) एवं (i)
प्रश्न 92. तौ नगरं पश्यतः । इत्यस्य वाक्यस्य कर्मवाच्यो भविष्यति -
(a) ताभ्यं नगरं दृश्येते।
(b) ताभ्यां नगरं दृश्यते ।
(c) ताभ्यां नगराणि दृश्यन्ते ।
(d) तौ नगरं दृश्येते ।
प्रश्न 93. अग्ने यं यज्ञमध्वरं विश्वतः परिभूरसि स इद्देवेषु गच्छति । अस्य मन्त्रस्य ऋषिर्वर्तते -
(a) मधुच्छन्दा (b) कण्वः
(c) सोमः (d) वरूणः
प्रश्न 94. अधस्तनेषु वाक्येषु सत्यं विकल्पं चिनुत -
(1) होता इति अग्नेः विशेषणम् ।
(2) मध्व उत्सः इति विष्णोः पदे विद्यते ।
(3) वृद्धश्रवाः इति विश्वेदेवासूक्ते विद्यते ।
विकल्पाः -
(a) (1), (2) एवं (3) असत्यमस्ति
(b) (1) एवं (2) सत्यम् एवं (3) असत्यम्
(c) (2) एवं (3) सत्यम् एवं (1) असत्यम्
(d) (1), (2) एवं (3) समीचीनानि सन्ति
प्रश्न 95. अधोलिखितं सूचीद्वयं सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची -II
(A) बीजम् (1) रहस्यं कथ्यतेऽन्यस्य परावृत्त्य..........।
(B) नियताप्तिः (2) सामान्यगुणयुक्तस्तु........द्विजादिकः ।
(C) अपवारितम् (3) स्वल्पोद्दिष्टस्तु तद्धेतुः.........विस्तार्यनेकधा ।
(D) धीरप्रशान्तः (4) अपायाभावतः प्राप्तिः............सुनिश्चिता ।
विकल्पाः -
A B C D
(a) 4 1 2 3
(b) 1 2 3 4
(c) 2 3 4 1
(d) 3 4 1 2
प्रश्न 96. हितोपदेशे व्याघ्रगर्दभकथा विद्यते -
(a) सुहृद्भेदे (b) सन्धौ
(c) मित्रलाभे (d) विग्रहे
प्रश्न 97. नैरात्म्यवादः सिद्धान्तोऽस्ति -
(a) जैनदर्शनस्य (b) वेदान्तदर्शनस्य
(c) चार्वाकदर्शनस्य (d) बौद्धदर्शनस्य
प्रश्न 98. प्रवीणः इति पदं कयोः उदाहरणं वर्तते -
(i) अर्थसंकोचस्य
(ii) अर्थपरिवर्तनस्य
(iii) अर्थविस्तारस्य
(iv) अर्थहानेः
विकल्पं चिनुत-
(a) (i) एवं (ii) (b) (i) एवं (iii)
(c) (iii) एवं (iv) (d) (ii) एवं (iii)
प्रश्न 99. उत्तररामचरिते वर्णिते द्वितीयाङ्के विष्कम्भकसमाप्त्यनन्तरं रङ्गमंचे कः प्रविशति ?
(a) सीता (b) रामभद्रो
(c) तमसा (d) शम्बूकः
प्रश्न 100. नैयायिकमते साक्षात्कारिप्रमाकरणमस्ति -
(a) अनुमानम् (b) परामर्शः
(c) लिङ्गम् (d) प्रत्यक्षम्
प्रश्न 101. ग्रामीणपदे कः प्रत्ययः ?
(a) खश् (b) ठक् (c) ठञ् (d) खञ्
प्रश्न 102. अधोलिखितानि सुभाषितानि सम्बन्धित ग्रन्थेभ्यः सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची -I सूची- II
(A) समानी वः आकूतिः समाना हृदयानि वः (1) बृहदारण्यकोपनिषद्
(B) सत्यं ज्ञानमनन्तं ब्रह्म (2) ऋग्वेदः
(C) संगच्छध्वं सं वदध्वं सं वो मनांसि जानताम् (3) शुक्ल यजुर्वेदः
(D) आत्मा वाऽऽरे दृष्टव्यः श्रोतव्यो मन्तव्यो निदिध्यासितव्यः (4) तैत्तिरीयोपनिषद्
विकल्पाः -
A B C D
(a) 2 3 4 1
(b) 3 2 1 4
(c) 3 4 2 1
(d) 4 1 3 2
प्रश्न 103. पुष्पेभ्यः स्पृहयति इत्यत्र सम्प्रदानसंज्ञाविधायकं सूत्रमस्ति -
(a) चतुर्थी सम्प्रदाने
(b) रुच्यर्थानां प्रीयमाणः
(c) स्पृहेरीप्सितः
(d) क्रुधद्रुहोरूपसृष्ट्योः कर्म
प्रश्न 104. तस्माद्योगाय युज्यस्व योगः कर्मसु कौशलम् इति वचनं कं प्रति केन कथितम् ?
(a) अर्जुनेन कृष्णं प्रति (b) भीमेन अर्जुनं प्रति
(c) कृष्णेन अर्जुनं प्रति (d) भीष्मेन कृष्णं प्रति
प्रश्न 105. रघुवंशमहाकाव्ये वर्णितं देवदारुः केन पुत्रीकृतः ?
(a) पार्वत्या (b) इन्द्रेण
(c) दिलीपेन (d) वृषभध्वजेन
प्रश्न 106. व्याप्तिबलेनार्थगमकं किम् अस्ति ?
(a) परामर्शः (b) प्रमाणम्
(c) लिङ्गम् (d) जातिः
प्रश्न 107. अधोलिखितेषु युग्मेषु विषममस्ति-
(a) स्थूलशरीरम् (i) आनन्दमयकोशः
(b) विज्ञानमयकोशः (ii) बुद्धिः ज्ञानेन्द्रियाणि च
(c) मनोमयकोशः (iii) मनः ज्ञानेन्द्रियाणि च
(d) प्राणमयकोशः (iv) वायुः कर्मेन्द्रियाणि च
प्रश्न 108. जगतः कर्त्ता इत्यत्र जगतः पदे सूत्र निर्देशः करणीयः -
(a) भुवः प्रभवश्च (b) कृत्यानां कर्तरि वा
(c) षष्ठी (d) कर्तृकर्मणोः कृति
प्रश्न 109. अधोलिखितानां कथनानां सत्यासत्यपर्यायं चिनुत -
(1) ज्ञानं करणम् - यदा निर्विकल्पकरूपा प्रमा फलम् ।
(2) इन्द्रियार्थसन्निकर्षः करणम् - निर्विकल्पकरूपा प्रमा फलम्
(a) (1) सत्यमस्ति (b) (2) सत्यमस्ति
(c) (1) एवं (2) सत्यमस्ति (d) (1) एवं (2) असत्यमस्ति
प्रश्न 110. अद् धातोः लोट् लकारे उत्तमपुरुषबहुवचनरूपं भवति -
(a) अदाम (b) अद्माम
(c) अद्मानि (d) अद्मि
प्रश्न 111. नयवादो विचारयुतः सिद्धान्तोऽस्ति -
(a) चार्वाकदर्शनस्य (b) जैनदर्शनस्य
(c) साख्यदर्शनस्य (d) बौद्धदर्शनस्य
प्रश्न 112. वोतो गुणवचनात् इति सूत्रस्योदाहरणमस्ति -
(a) बहवी (b) शकटी
(c) मृद्वी (d) भवानी
प्रश्न 113. अश्वपत्यादिभ्यश्च इति सूत्रेण निष्पन्नं पदम् -
(a) आदित्यः (b) दैत्यः
(c) आश्वपतम् (d) औपगवः
प्रश्न 114. शिशुपालवधमहाकाव्ये नारदः कस्य सन्देशं वासुदेवाय आनीतवान् ?
(a) विष्णोः (b) इन्द्रस्य
(c) बृहस्पतेः (d) कामदेवस्य
प्रश्न 115. सांख्यमतानुसारेण अतीन्द्रियपदार्थानां सिद्धिः केन प्रमाणेन भवति ?
(a) शेषवदनुमानेन (b) सामान्यतोदृष्टानुमानेन
(c) पूर्ववदनुमानेन (d) प्रत्यक्षप्रमाणेन
प्रश्न 116. अधोलिखितं युग्मद्वयं सुमेलयन् शुद्धं विकल्पं चिनुत -
सूची-I सूची-II
(A) प्रवीणः (1) अर्थविस्तारः
(B) पृथिवी (2) अर्थादेशः
(C) आकाशवाणी (3) अर्थसङ्कोचः
(D) देवानां प्रियः (4) अर्थापकर्षः
विकल्पाः -
A B C D
(a) 1 4 3 2
(b) 4 2 1 3
(c) 2 1 3 4
(d) 1 3 2 4
प्रश्न 117. विद्ययाऽमृतमश्नुते उक्तेरस्याः मूलस्त्रोतोऽस्ति -
(a) कठोपनिषद् (b) वेदान्तसारः
(c) छान्दोग्योपनिषद् (d) ईशावास्योपनिषद्
प्रश्न 118. मधु द्विरेफः कुसुमैकपात्रे पपौ प्रियां स्वामनुवप्कमानः ।
श्रृङ्गेण च स्पर्शनिमीलिताक्षीं मृगीमकण्डूयत कृष्णसारः ।।
इत्यत्र कोऽस्ति ?
(a) रसः (b) रसाभासः (c) भावः (d) न कोऽपि पूर्वेषु
प्रश्न 119. शुष्केन्धनाग्निवत् स्वच्छजलवत् सहसैव यः व्याप्नोति सः -
(a) प्रसादः (b) माधुर्यम्
(c) ओजः (d) लावण्यम्
प्रश्न 120. प्रसन्नाः कान्तिहारिण्यो नानाश्लेषविचक्षणाः ।
भवन्ति कस्यचित्पुण्यैर्मुखे वाचो गृहस्त्रियः ।।
इत्यत्र श्लेषमाध्यमेन कस्य प्रशंसा कृताऽस्ति ?
(a) कविप्रशंसा
(b) स्वकुलप्रशंसा
(c) स्त्रीप्रशंसा, वाक्प्रशंसा, पुण्यभाजनस्य प्रशंसा
(d) आर्यावर्त प्रशंसा
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें